افزایش صمیمیت در خانواده با این ترفندهای روانشناسی
صمیمیت در خانواده مسئله‌ای بسیار مهم است، زیرا امروزه زندگی ماشینی باعث شده اعضای خانواده کم‌تر به شکل فیزیکی در کنار هم باشند و فضای مجازی و ارتباطات آنلاین جای ارتباطات رو در رو را تا اندازه‌ای گرفته است. البته پیشرفت تکنولوژی و ارتباطات اگر در زمان درست استفاده شود، می‌تواند منجر به صمیمت خانواده شود. صمیمیت خانواده در حفظ و پایداری روابط بین اعضا بسیار مهم است و اگر خانواده برای طولانی مدت دچار گسست عاطفی و فکری شود، میزان صمیمت خانواده نیز کاهش خواهد یافت. کارشناسان امروزه راهکار‌های زیادی را برای داشتن خانواده شاد و صمیمی مطرح می‌کنند.
بیشتر بخوانید: چگونه مادر خوبی باشیم؟ کارهایی که شما را بهترین مادر دنیا می‌کند!
صمیمت چیست؟
صمیمیت واقعی، فرایندی تعاملی است که از چندین مولفه مربوط به هم تشکیل شده است و هسته اصلی این فرایند، شناخت، درک و پذیرش طرف مقابل، همدلی با احساسات او و قدرشناسی از دیدگاه بی همتای وی نسبت به جهان است. صمیمیت فقط این نیست که ما برخی اوقات آن را بخواهیم یا به آن تمایل داشته باشیم. صمیمیت یک نیاز واقعی است که ریشه‌های تحولی خاصی دارد و از نیازی بنیادین به نام دلبستگی سرچشمه می‌گیرد. آشفتگی‌های شدید در شکل گیری دلبستگی مادر–نوزاد یا ناتوانی در شکل گیری دلبستگی سالم دوران نوزادی، به هر دلیلی که باشد، پیامد‌های ناگواری برای رشد دلبستگی در زندگی آینده دارد. نیاز به صمیمیت در حقیقت جنبه رشد یافته و متمایز نیاز زیستی تماس و نزدیکی با انسانی دیگر است. با این حال شدت این نیاز در افراد مختلف متفاوت است.
اهمیت صمیمیت بین اعضای خانواده
والدین در واقع الگویی از یک رابطه سالم برای فرزندان خود هستند. ارتباط صمیمانه بین زن و شوهر بر مهارت‌های فرزندپروری آن‌ها نیز اثر گذار است. پدر و مادری که رابطه آسیب دیده و سردی با یکدیگر دارند در ارتباط با تربیت فرزندان خود دچار مشکلات بسیاری می‌شوند.
اهمیت صمیمیت بین والدین و فرزندان
در مورد صمیمیت بین والدین و فرزندان باید به نقش ویژۀ مادر اشاره کرد. در واقع مادر از همان لحظه‌های نخستین تولد فرزند با شکل دادن رابطه صمیمانه با او، در شکل گیری مفهوم دلبستگی در فرزند خود اثر می‌گذارد. اگر دلبستگی بین مادر و کودک درست شکل نگیرد فرد به احتمال بیشتری در آینده، در برقراری روابط نزدیک دچار چالش خواهد شد.
البته اشاره به نقش ویژه مادر به معنی کم اهمیت بودن ارتباط صمیمانه با پدر نیست. پدر در خانواده منبعی از قدرت برای فرزندان محسوب می‌شود، همچنین وجود پدر تکیه گاهی امن برای فرزندان فراهم می‌کند. اگر پدر نتواند ارتباطی صمیمانه با فرزندان خود داشته باشد، فرزندان او به احتمال بیشتری در طول زندگی و در برخورد با مراجع قدرت دچار مشکل و سردرگمی خواهند شد.به دلیل نقش مهمی که کیفیت ارتباط صمیمانه بین اعضای خانواده بر سلامت روان و ارتباطات اجتماعی افراد دارد، اگر فکر می‌کنید که اعضای خانواده شما در این زمینه مشکلات زیادی را تجربه می‌کنند، کمک گرفتن از یک خانواده درمانگر ضرورت بیشتری می‌یابد.
راه‌های افزایش صمیمیت در خانواده
به طور منظم باهم غذا بخورید
امروزه به دلیل وضعیت کار و تحصیل، شاید مقدور نباشد که با اعضای خانواده خود به هنگام تمام وعده‌های غذایی در کنار هم باشید، اما برای داشتن خانواده صمیمی و افزایش صمیمیت خانواده، حتی الامکان سعی کنید که حداقل یک وعده در روز را باهم غذا بخورید. هنگام صرف غذا تلویزیون را خاموش کنید و موبایل‌ها را کنار بگذارید.
نظریات خود را باهم در میان بگذارید
برای افزایش صمیمیت خانواده به عنوان والدین سعی کنید که همیشه نظر اعضای خانواده را در زمینه‌های مختلف جویا شوید. نظرخواهی از کودکان، نوجوانان و جوانان تأثیر زیادی در عزت نفس آن‌ها خواهد داشت. برای تصمیم گیری در هر موردی کوشش کنید نظر تک تکِ افراد خانواده را بپرسید. منظور این نیست که حتماً بر طبق نظر آن‌ها تصمیم بگیرید. تصمیم نهایی را خودتان، به عنوان والدین، بگیرید، اما سعی کنید نظر آن‌ها را هم به دقت بشنوید و دلایل شان را بررسی کنید و اگر نظر ایشان به نظر مفید بود، در تصمیم گیری خود از آن استفاده کنید.
فرصت‌های شاد بودن را به حداکثر برسانید
برای افزایش صمیمیت خانواده بهتر است که در خانه از هر فرصتی برای شاد بودن استفاده کنیم. می‌توان به بهانه‌های مختلف جشن و سرور مختصری برپا کرد. بهتر است این اندیشه را به فرزندان خود منتقل کنید که خندیدن و شاد بودن دلیل نمی‌خواهد. هیچ گاه شادی را در ذهن آن‌ها با داشتن امکانات خاص پیوند نزنید و شرطی نکنید، در غیرِ اینصورت آن‌ها همیشه برای شاد بودن شرط و شروط خواهند گذاشت.
شوخ طبعی را تشویق کنید و به خودتان بخندید
یکی از راه‌های ایجاد شادی و خنده در خانواده، شوخ طبعی است و بهترین راه رسیدن به آن، این است که به خودمان بخندیم؛ به اشتباهاتی که مرتکب شده ایم، به ماجرا‌های خنده داری که برای ما پیش آمده است. به عنوان پدر یا مادر روی حس شوخی و طنزپردازی خود کار کنید و ببینید که به چه طریق می‌توانید باعث خنده و شادی افراد خانواده شوید. شوخ طبعی تأثیری متعادل کننده در شخصیت دارد و حس صمیمیت و دوستی را به افراد خانواده منتقل می‌کند. خنده یکی از بزرگ‌ترین تفریحات انسانی و ریشه دار‌ترین تفاوت میان انسان‌ها و دنیای حیوانات است.
بر نقاط مثبت شخصیت اعضای خانواده تمرکز کنید
خانواده بر رابطه‌ی بین اعضای آن استوار است. فرد فردِ اعضای خانواده، افرادی منحصر به فرد هستند. همیشه تفاوت روحیات و خلق و خو‌ها را در نظر داشته باشید. شما ممکن است از برخی خصوصیات افراد خانواده‌ی خود خوشتان نیاید و آن‌ها هم همین طور. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که این نوع برخورد، یعنی تمرکز و توجه به رفتار‌های مطلوب افراد و تائید و تشویق این موارد، بهترین روش برای افزایش و تقویت رفتار‌های مطلوب و کاهش و تضعیف رفتار‌های نامطلوب است. به ویژه در مورد کودکان، استفاده از توجه و تشویق رفتار‌های مطلوب و بی توجهی به رفتار‌های نامطلوب، تأثیر تربیتیِ بسیار بالایی دارد.
به هنگام نیاز در کنارشان باشید
هر گاه که عضوی از اعضای خانواده به شما نیاز داشت، حتماً سعی کنید در کنارش باشید. این مواقع، لحظات حساس و خاصی است و امکان دارد که دیگر فرصت جبران پیش نیاید. اگر به جشن آخر سال کودکستان دعوت شده اید، حتماً در آن شرکت کنید. این شاید از نظر شما اتفاق مهمی نباشد، اما ممکن است از دید کودک شما معنای زیادی داشته باشد و شاید حضورنداشتن شما لطمه عاطفی شدیدی به او وارد کند. این را باید به شکل یک فرهنگ خانوادگی درآورد که هر وقت یکی از اعضا به حضور سایرین نیاز داشت، حتماً همه آن را در اولویت برنامه‌های خود قرار دهند و تمام سعی خود را برای حضور و مشارکت به انجام رسانند.
احساسات خود را به شیوه‌های گوناگون نشان دهید
واکنش بسیاری از ما انسان‌ها به یک شیوه‌ی خاص از ابراز احساسات به صورت شرطی است. مثلاً همیشه احساس خود را به شکل کلامی بیان می‌کنیم. هر فردی به نوع خاصی از پیام‌های عاطفی واکنش نشان می‌دهد. اگر همسر یا فرزند شما از نوع افرادی باشند که به پیام لمسی واکنش نشان می‌دهند، ابراز احساسات کلامی شما، هر چقدر هم که شورانگیز باشد، تأثیر زیادی روی آن‌ها نخواهد داشت. پس، سعی کنید که احساس خود را به شیوه‌های متفاوت نشان دهید. برای ابراز احساسات در خانواده حد و مرزی قائل نشوید. خانواده باید امن‌ترین جایی باشد که اعضای آن بتوانند خود را همان طوری که هستند، به دور از هرگونه خودسانسوری و سرکوب، نشان دهند. افراد باید مطمئن باشند که به دلیل ابراز احساسات خود، مورد قضاوت، تهدید، تنبیه یا سوءاستفاده قرار نخواهند گرفت.
به خانواده خود بگویید که دوستشان دارید
نیرومندترین و تأثیرگذارترین جمله‌ای که یک تن می‌تواند به دیگری بگوید دوستت دارم است. اما معمولاً پس از گذشت مدتی از زندگیِ مشترک این جمله کم‌تر و کم‌تر در میان همسران شنیده می‌شود. همان طور که در مورد قبلی نیز اشاره شد، شما می‌توانید این جمله را به شیوه‌های متفاوتی ابراز کنید، اما همیشه از نوع کلامی آن نیز استفاده کنید. البته، برای افزایش صمیمیت خانواده باید این جمله را با تمام وجود ابراز کنید.
برای بازی‌های خانوادگی و دسته جمعی برنامه‌ریزی کنید
بازی و تفریح خانوادگی یکی از اساسی‌ترین عوامل تقویت شادی و صمیمیت در خانواده است. فقط کودکان نیستند که به بازی نیاز دارند. درون هر کدام از ما کودک پنهانی وجود دارد که نیاز به تفریح، بازی گوشی و شیطنت دارد. بنابراین، گاهی باید با همسر و فرزندان خود به بازی بپردازیم. در بازی، به کودک درون خود فرصت تفریح و لذت می‌دهیم. حتی بازی‌های فکری و به ظاهر جدی نیز این کارکرد را دارند. نیچه فیلسوف شهیر آلمانی می‌گوید: «خودِ واقعیِ انسان، فقط به هنگام بازی کردن نمایان می‌شود.» بازی فرصتی است تا تمام نقش‌ها و نقاب‌های تحمیلی را کنار بزنیم و خودِ خودمان باشیم، همان گونه که واقعاً هستیم.
گاهی خانواده را شگفت زده کنید
برای افزایش صمیمیت خانواده هر از گاهی، موقعیت‌هایی ایجاد کنید تا اعضای خانواده‌ی خود را شگفت زده بکنید. با بالا رفتن سن، لذتی که از سخاوت و بروز احساس به دست می‌آوریم به مراتب بیشتر از لذتی است که از منتظر ماندن و دریافت کردن نصیب مان می‌شود؛ بنابراین وقتی که در موقعیتی غیرمنتظره و شگفت آور هدیه‌ای دریافت کنیم، هیجان و لذت فوق العاده‌ای برای ما خواهد داشت. این نوع حرکات، خانواده را به شدت باهم صمیمی و نزدیک نگاه می‌دارد. هر از چند گاهی، با این نوع رویداد هایِ خوشایندِ غیرمنتظره موجبِ ایجاد هیجان و شگفتی در خانواده‌ی خود شوید.
با هم در تماس باشید
به دلیل سبک زندگی جدیدی که تجربه می‌کنیم، گرفتاری‌های شخصی روزافزون و فرصت‌های کمترِ با هم بودن، اعضای خانواده‌ها را روزبه روز از همدیگر دورتر می‌کند. ممکن است که اعضای خانواده‌ی شما به دلایل مختلف از هم دور باشند. در چنین شرایطی، برای افزایش صمیمیت خانواده به شیوه‌های مختلف تماس و ارتباط خود را با آن‌ها حفظ کنید. به آن‌ها پیام بفرستید، زنگ بزنید و گاهی نیز حتما به ملاقات آن‌ها بروید. اجازه ندهید که «از دل برود هر آنکه از دیده برفت» حکایت زندگی شما شود.
خانواده خود را تحسین کنید
هر قدر که سطح توقع کمتری از فرزندان خویش درباره‌ی همسویی آن‌ها با خواسته‌های ما وجود داشته باشد و آنان را در جهت علایق و استعداد‌های خودشان تشویق کنیم، بی شک نتایج بهتری حاصل خواهد شد. اگر انتظار بیش از حد از فرزندان خود داشته باشیم، با این کار فشار و استرس زیادی را به آنان تحمیل کرده ایم. گاهی والدین بیش از اندازه به فرزندان خود وابسته هستند و به نوعی با آن‌ها هم هویت می‌شوند. این نوع وابستگی برای هر دو طرف مخرب است.
هدف از زندگی را به خاطر داشته باشید
گاهی ما آن چنان درگیر امور کاری و مشغله‌های روزمره هستیم و در چرخه‌ی مکانیکیِ «کار – خواب – کار» گرفتار می‌شویم که هدف از زندگی را فراموش می‌کنیم. برخی از افراد اهمیت بسیار زیادی برای کار خود قائل هستند و خود را تحت فشار زیادی قرار می‌دهند تا به هر قیمتی به موفقیت دست یابند. گاهی ساعت‌ها در سر کار خود باقی می‌مانند یا مدت‌ها در سفرِ دور از خانه به سر می‌برند. این نوع زندگی در دراز مدت ممکن است صدمه‌ی جدی به خانواده‌ی فرد وارد کند. برای افزایش صمیمیت خانواده پس همیشه باید هدف از زندگی را به خاطر داشته باشیم. اگر صاحب خانواده و فرزند هستید، به غایتِ تلاش‌های خود به طور جدی فکر کنید.
